Steeds meer bedrijven in Nederland lopen tegen de problemen van net congestie aan. Als bedrijf wil je een constante groei blijven realiseren, maar wat als de maximale elektriciteit capaciteit deze groei in de weg gaat zitten? Door net congestie worden de meeste aanvragen voor capaciteitsverhoging simpelweg afgewezen. Het uitbreiden van productie, aansluiten van nieuwe machines, verduurzamen van bedrijfsprocessen en elektrificeren van zaken zoals transport en verwarming kunnen hierdoor niet uitgevoerd worden. Netbeheerders noemen 2028, 2030 en zelfs 2032 als streven om het net congestieprobleem op te lossen, maar voor veel bedrijven is dat simpelweg te laat.
Smart Energy Hub (SEH) kunnen echter de uitkomst bieden om tot die tijd alsnog maximaal gebruik te maken van de beschikbare elektriciteit. Een Smart Energy Hub is een contractuele samenwerking tussen bedrijven, bijvoorbeeld op een industrieterrein, waarbij per uur een gezamenlijke capaciteit wordt vastgesteld. Bedrijven binnen een Smart Energy Hub hebben vaak uiteenlopende piekmomenten in hun elektriciteitsverbruik, waardoor zij optimaal kunnen profiteren van de gezamenlijke afname capaciteit.
De belangrijkste functies van Smart Energy Hubs
Een SEH is kort gezegd een samenwerking tussen ondernemers in dezelfde omgeving, waarbij gezamenlijk afspraken worden gemaakt over de totale elektriciteits- en vermogensbehoefte. Dat gebeurt vaak via een contract met de distributiepartij waarin de gezamenlijke capaciteit wordt vastgesteld. Deelnemers maken vervolgens gebruik van die capaciteit op verschillende momenten, afhankelijk van hun verbruikspiek en -dal. Hierdoor kunnen zij de netaansluiting flexibeler verdelen, in plaats van dat elk bedrijf gebonden is aan een eigen, vaste capaciteit.
Het uitgangspunt is dat bedrijven niet allemaal tegelijk hun maximale piekbelasting bereiken. De één heeft bijvoorbeeld ’s morgens veel stroom nodig voor productielijnen, terwijl een ander juist pas in de middag zijn topverbruik haalt. Door de verbruiksprofielen op elkaar af te stemmen en slimme sturing toe te passen, benut de SEH de netcapaciteit optimaal. Daarnaast kan een SEH zelf opgewekte energie, zoals zonne- of windenergie, onderling verdelen. Bij een overschot kunnen bedrijven elkaar van stroom voorzien, wat het lokale netwerk beter in balans houdt.
Belangrijke voordelen voor bedrijven
Het belangrijkste voordeel van een Smart Energy Hub is dat ondernemers samen optrekken en onderling energie delen. Hierdoor wordt de capaciteit van netstroom optimaal benut, waardoor bedrijven vaak meer energie kunnen afnemen op de momenten wanneer dat het hardst nodig is. Waar bedrijven voorheen afzonderlijke aansluitingen en capaciteiten hadden, wordt binnen een SEH de afname capaciteit gebundeld. Door gezamenlijk afspraken te maken, krijgt ieder bedrijf een vorm van flexibiliteit en extra zekerheid, zeker als men aan de slag gaat met eigen opwek (zonnepanelen, warmtekrachtkoppeling, etc.). Deze collectieve opzet biedt bedrijven weer toekomstperspectief: in plaats van een volledige afhankelijkheid van het net, creëert een SEH een lokale ‘mini-markt’ voor energie.
- Toekomstbestendigheid – Deelnemen aan een SEH betekent dat een bedrijf niet stilstaat omdat de netaansluiting op slot zit. Er is weer ruimte om te groeien en de zekerheid dat de energiebehoefte op slimme wijze wordt ingevuld.
- Kostenbesparingen – Door gezamenlijk in te kopen of te profiteren van flexibel energieverbruik, kunnen bedrijven besparen op energiekosten. Pieklasten worden gedrukt, en overcapaciteit (wanneer het rustiger is) kan nuttig worden ingezet.
- Duurzame profilering – Een SEH is een concrete stap in de richting van een groener bedrijf. Steeds meer klanten en partners waarderen een duidelijke duurzaamheidsstrategie. De hub maakt het mogelijk om meer lokale, groene energie te gebruiken en minder te leunen op fossiele bronnen.
- Onafhankelijkheid – Hoewel je in een hub samenwerkt, word je als groep minder afhankelijk van netverzwaring of grillen van de energiemarkt. Je hebt meer grip op je eigen energieverbruik en -opwekking.
Ook de energietransitie wordt geholpen
Ook de energietransitie wordt gestimuleerd. Net congestie houdt namelijk veel bedrijven tegen om over te gaan op hernieuwbare energiebronnen. Bedrijven moeten of willen wel “van het gas af” en meer elektriciteit gebruiken, maar het net is er (nog) niet op berekend dat iedereen plots grote elektrische installaties en warmtepompen gaat gebruiken. Een SEH biedt een gedeeltelijke oplossing door slimmer om te gaan met wat er wél beschikbaar is. Dit helpt de energietransitie deels te versnellen.
Aansluiten in een Smart Energy Hub
Ondernemers die zich willen aansluiten bij een Smart Energy Hub moeten eerst in gesprek gaan met relevante partijen in de omgeving. Dat betekent contact leggen met andere bedrijven, maar ook met de netbeheerder en specialisten die weten hoe je zo’n hub vormgeeft. In deze beginfase is het nodig om een duidelijk beeld te krijgen van ieders verbruikspatronen, eventuele plannen voor duurzame opwekking, en de beschikbare infrastructuur. Pas dan kan men berekenen welke gezamenlijke piekbelasting (en dus capaciteit) haalbaar is.
De corona crisis en de huidige congestieproblematiek hebben laten zien dat bedrijven wendbaar moeten zijn om nieuwe vormen van energieafname, -opwekking en -management te integreren. Een SEH is dan een logisch vervolg op die trend. Het vergt natuurlijk wel een goede samenwerking met de netbeheerder, want die moet een bepaalde (beperkte) capaciteit beschikbaar stellen. Vervolgens kan een groep ondernemers in de buurt via een zogeheten CBC-contract (een contract waarin de gezamenlijke capaciteit wordt vastgelegd) bepalen wie wanneer hoeveel van die capaciteit mag benutten.
Hoe kan een SEH er concreet uitzien?
Stel je een bedrijventerrein voor met tien ondernemingen die samen een CBC-contract afsluiten met de netbeheerder. Ze spreken af dat de totale piek nooit boven de 10 MVA uitkomt. Door middel van een EMS en congestie server wordt realtime gemonitord hoe de verbruiken zich verhouden tot deze limiet. Daarnaast is er een gemeenschappelijke batterij of warmtekrachtkoppeling. Als op een zonnige dag veel energie wordt opgewekt, kan die direct worden opgeslagen of meteen worden verbruikt door een bedrijf dat op dat moment veel vermogen nodig heeft. Zo wordt het net ontlast en halen de bedrijven in de hub met z’n allen maximaal rendement uit hun duurzame bronnen.
Een duidelijk en betaalbaar energiebeleid met Energy Pool
Het opzetten van een SEH vraagt om goede afspraken en vertrouwen tussen deelnemers. Ieder bedrijf heeft zijn eigen bedrijfsprocessen en piekmomenten. Als men bereid is die flexibiliteit te delen en afspraken te maken over wie welke rechten heeft op welk moment, is een SEH kansrijk. De beste resultaten ontstaan in gemeenschappen waar men samen het grotere doel inziet: de groei van iedere deelnemer faciliteren zonder vast te lopen in net beperkingen. Energy Pool fungeert als initiatiefnemer en toezichthouder voor de effectiviteit van de Smart Energy Hub.
Zo kunnen wij onder andere voorzien in het volgende:
- Congestie server provider
In een SEH is sturing nodig om te zorgen dat de vooraf afgesproken limieten van de netaansluiting niet worden overschreden. Daarvoor heb je een ‘congestie server provider’ nodig die een systeem aanbiedt (bijvoorbeeld een EMS, Energiemanagementsysteem) om piekverbruik te voorkomen. Energy Pool vervult deze rol door realtime inzicht te geven in de energieverdeling. Zo wordt voorkomen dat meerdere bedrijven tegelijkertijd een piek creëren die boven de afgesproken capaciteit uitkomt.
- EMS systeem
Voor een goede werking van de hub is er software nodig die automatisch en slim kan sturen op vraag, aanbod, en opslag. Dit EMS moet rekening houden met de verwachte consumptie, de beschikbare duurzame energie (bijvoorbeeld uit zonnepanelen) en eventueel de warmtebehoefte van bedrijven. Het EMS kan bijvoorbeeld beslissen wanneer een warmtekrachtkoppeling wordt ingeschakeld of wanneer er elektrische auto’s worden opgeladen.
- Balancing provider
Energy Pool treedt ook op als balancing provider in de energiemarkt. Dit betekent dat we kunnen helpen om overtollige energie te vermarkten op de (flex)markt, of juist tekorten tegen gunstige tarieven aan te vullen. Als er binnen de SEH flexibiliteit ontstaat—bijvoorbeeld iemand kan tijdelijk zijn verbruik verminderen—kan dat financieel interessant zijn op de onbalansmarkt. De hub benut op die manier niet alleen de eigen opwek en opslag, maar kan zelfs inkomsten genereren door diensten te leveren aan het elektriciteitsnet.
- Strategisch advies
Tot slot biedt Energy Pool strategisch advies over het hele traject. Ze kijken naar de businesscase voor bedrijven, niet alleen naar tarieven en technische oplossingen. Zo kunnen ondernemers weloverwogen stappen zetten die echt zinvol zijn, in plaats van te investeren in systemen die uiteindelijk niet rendabel zijn.
Ga vrijblijvend in gesprek met één van onze segment managers over de mogelijkheden binnen uw bedrijf. We denken graag mee over relevante vraagstukken omtrent de toekomst van het energiebeleid en vertellen u meer over mogelijke kansen die relevant zijn voor het huidige en toekomstige energiebeleid van het bedrijf.